การผสมเทียมสุกร โดยเครือข่ายหมูชุมชน เพื่อความยั่งยืน หมูยโสดอทเน็ต

การผสมเทียมสุกร โดยเครือข่ายหมูชุมชน เพื่อความยั่งยืน หมูยโสดอทเน็ต

การผสมเทียมสุกร โดยเครือข่ายหมูชุมชน เพื่อความยั่งยืน หมูยโสดอทเน็ต

ระบบการผสมพันธุ์เพื่อให้ได้สุกรขุนคุณภาพดี แข็งแรง เลี้ยงง่าย โตเร็ว

การผสมเทียมแม่สุกร

กายวิภาคของ cervix แม่สุกรทำให้การผสมเทียมง่าย ผู้ปฏิบัติสามารถสอดท่อผสมเทียมที่ทำเลียนแบบอวัยวะเพศสุกรเข้าใน cervix ได้โดยตรง ส่วนปลายของท่อผสมเทียม ออกแบบเป็นเกลียวเพื่อยึดกับ cervix ได้ดีขึ้น

ระยะเวลาที่เหมาะสมในการผสมเทียม

ผสม 2 ครั้ง เท่ากัน 12 หรือ 24 ชม.

ถ้าแม่สุกรยอมให้คนนั่งหลังได้โดยไม่มีพ่อสุกรรออยู่ใกล้ ให้ผสมทันที(การยืนนิ่งให้คนขี่จะช้ากว่าการใช้พ่อสุกรทดสอบ 10-12 ชม.)

ควรสังเกตระยะใกล้เป็นสัด อวัยวะเพศบวมแดง กระวนกระวาย กินอาหารลดลง อีก 1-2 วัน ถัดมาจะยอมยืนนิ่งเมื่อพ่อสุกรเข้าใกล้

ตัวเลขเกี่ยวกับพ่อสุกร

การหลั่งแต่ละครั้ง 250 - 300 มล.

ตัวอสุจิทั้งหมด    5 x 10¹⁰ ตัว

ความเข้มข้น   250 x 10⁶ ตัว /มล.

ใช้ผสมแต่ละครั้ง 2 – 4x 10⁹  ตัว ในน้ำเชื้อสด / 50 ลบ.ซม.

                     5 – 6 x 10⁹ ตัว ในน้ำเชื้อแช่แข็ง / 50 ลบ.ซม.

เวลาที่เหมาะในการผสมเทียมสุกร

หลักการผสม 

ตรวจการเป็นสัดโดยพ่อสุกร 2 ครั้ง

แม่สุกรยืนนิ่งให้พ่อสุกรตอนเช้า    ทำAI ครั้งแรกตอนเย็น

แม่สุกรยืนนิ่งให้พ่อสุกรตอนเย็น     ทำ AI ครั้งแรกตอนเช้ารุ่งขึ้น

เมื่อแม่สุกรเริ่มเป็นสัด ยอมรับการผสม (ชั่วโมงที่ 0) อีกประมาณ 30-40 ชั่วโมงต่อมาจะมีการตกไข่  ประมาณ 10-25 ฟองจากรังไข่  

ตัวอสุจิจะต้องใช้เวลาในการเดินทางจากบริเวณคอมดลูกไปยังท่อนำไข่  30 นาที ถึง 4 ชั่วโมง   ตัวอสุจิต้องพักตัวเพื่อให้เกิด capacitation ในมดลูกหรือท่อนำไข่อีกประมาณ 3-8 ชั่วโมง   จึงจะสามารถผสมกับไข่ได้        ตัวอสุจิจากน้ำเชื้อสดสามารถมีชีวิตอยู่ในท่อนำไข่ได้นาน  22  ชั่วโมง   แต่ถ้าเป็นน้ำเชื้อแช่แข็ง สามารถอยู่ได้นาน ประมาณ 10 ชั่วโมง       ส่วนไข่หลังจากตกออกมาสามารถมีชีวิตอยู่ได้ 6-8 ชั่วโมง  ดังนั้นจะไม่ทำการผสมในชั่วโมงที่ไข่ตกพอดี

ในการผสมเทียมสุกรแบ่งเป็นระยะดังนี้

ระยะก่อนการฉีดน้ำเชื้อ (ชม ที่ 0 – 8, 10    กินเวลา 8-10 ชม)

เริ่มตั้งแต่แม่สุกรยืนนิ่ง  อวัยวะเพศบวมแดง  น้ำเมือกใส   ระยะนี้จะยืนนิ่งให้พ่อสุกรแต่ไม่ยืนนิ่งเมื่อคนกดหลัง

ระยะฉีดน้ำเชื้อ (ชม ที่ 10 – 34,   กินเวลา 10-24 ชม)

อวัยวะเพศเหี่ยวลง  ไม่แดงจัด  น้ำเมือกขาวขุ่น ไม่ยอมเดินเมื่อต้อน  ยืนนิ่งเมื่อกดสะโพก

ระยะหลังฉีดน้ำเชื้อ  (ชม ที่ 34-44,   กินเวลา 8-10 ชม)

คล้ายระยะก่อนการฉีดน้ำเชื้อ   ยอมรับพ่อสุกรขึ้นขี่เท่านั้น

ไข่จะตกในราวชั่วโมงที่  36-40 หลังจากเริ่มยืนนิ่งให้พ่อสุกร (เป็นสัด)  ดังนั้นในการผสมด้วยน้ำเชื้อสดโดยทั่วจะผสมในชั่วโมงที่ 12 และ 30 หลังจากแม่สุกรเริ่มยืนนิ่งให้พ่อสุกร  เพราะตัวอสุจิจากน้ำเชื้อสดสามารถมีชีวิตอยู่ได้ 22 ชั่วโมง  ถ้าผสมด้วยน้ำเชื้อแช่แข็งก็จะผสมในชั่วโมงที่ 24 และ 36 หลังจากเริ่มยืนนิ่งให้พ่อสุกร เพราะตัวอสุจิจากน้ำเชื้อแช่แข็งสามารถมีชีวิตอยู่ได้เพียง 10 ชั่วโมง  

 ขั้นตอนการผสมเทียมสุกร

การใช้น้ำเชื้อสด(ที่เจือจางด้วยน้ำยาละลายแล้ว)

แบ่งน้ำเชื้อสดที่เจือจางด้วยน้ำยาละลายแล้วใส่ขวดพลาสติกที่บีบได้ ขนาด 10, 80, 100 มล. ถ้าน้ำเชื้อสดแช่ตู้เย็นไว้ ก็ให้นำออกมา พลิกไปมา  3 -  4 ครั้ง แช่ในน้ำอุ่น 25 องศาเซลเซียส 10 นาที แล้วจึงนำน้ำเชื้อไปแช่ในน้ำอุ่น 30 – 35 องศาเซลเซียส 15 นาทีก่อนนำไปฉีดแม่สุกร

1) อุปกรณ์

1.   อวัยวะเพศผู้เทียม (catheter)

2.   ขวดพลาสติกใส่น้ำเชื้อ

3.   น้ำยาหล่อลื่น เช่น K-Y jelly, วาสลิน

4.   กระดาษชำระ

5.   ถุงพลาสติก หรือกระบอกใส่ อวัยวะเพศผู้เทียม

6.   กระติกน้ำแข็งเพื่อใส่ขวดน้ำเชื้อ

2)ขั้นตอนการผสมเทียม

1.ทำความสะอาดแม่สุกร อาบน้ำ ล้างบริเวณอวัยวะเพศเช็ดให้แห้ง   ควรอาบน้ำก่อนการผสม 30 นาที

2.อวัยวะเพศผู้เทียมต้องฆ่าเชื้อโดยการต้ม, นึ่ง หรืออบแห้ง  แล้วใส่ถุงหรือภาชนะที่สะอาด  เพื่อป้องกันการปนเปื้อน    ห้ามจับอวัยวะเพศเทียมบริเวณที่จะสอดเข้าไปในอวัยวะสืบพันธุ์  โดยเฉพาะตรงปลาย

3.ขวดบรรจุน้ำเขื้อต้องเก็บไว้ในกระติกน้ำแข็ง (ไม่ต้องใส่น้ำแข็ง) ปิดฝาไว้เพื่อป้องกันแสง

4.ใช้น้ำเชื้อจากขวดที่เตรียมป้ายและทาตรงส่วนปลายที่เป็นเกลี่ยวสว่านของท่อผสมเทียม เพื่อช่วยในการหล่อลื่น    การทาไม่ควรใช้มือสัมผัสโดยตรง แต่ใช้ปลายแหลมของขวดผสมเทียมเป็นตัวหยด  และทาน้ำเชื้อ

5.กระตุ้นแม่สุกรให้หลั่ง oxytocin   โดยให้ผู้ช่วยขึ้นไปขี่หลัง หรือให้เห็นพ่อสุกร

6.เช็ดอวัยวะเพศ(vulva) ให้สะอาด

7.หงายมือซ้ายขึ้นแล้วจับ  บริเวณแคมให้แยกออกด้วยนิ้วกลางและนิ้วหัวแม่มือ

8.สอดอวัยวะเพศผู้เทียม สอดเข้าอวัยวะเพศในแนวเฉียงขึ้น 60 องศา เพื่อหลีกเลี่ยงการสอดเข้าท่อปัสสาวะ   ในระยะแรกสอดเข้าไป 3 – 5 นิ้ว หลังจากนั้นสอดเข้าไปตรงๆ   จนรู้สึกว่าท่อผสมเทียมสัมผัสกับปากมดลูก จึงหมุนท่อผสมเทียมทวนเข็มนาฬิกา เพื่อให้เกลียวสว่านเคลื่อนเข้าสู่คอมดลูก  จนกระทั่งล็อคดีจนหมุนไม่ไป   เมื่อดึงออกเบาๆจะรู้สึกตึงๆ แต่แม่สุกรที่เคยให้ลูกแล้วมักจะหลวม อาจดึงออกได้ง่ายจึงต้องสอดให้ลึกเข้าไว้    ถ้าใช้ท่อผสมเทียมแบบหัวโฟม ให้ดันเข้าไปให้ลึกที่สุดจนดันไม่เข้า

9.กำท่อผสมเทียมกับโคนหางแม่สุกรด้วยมือข้างหนึ่ง

10.ต่อขวดน้ำเชื้อกับท่อผสมเทียม  บีบขวดพลาสติกน้ำเชื้อนั้นเล็กน้อยเพื่อไล่อากาศออกจากท่อผสมเทียม น้ำเชื้อจะไหลเข้าท่อไปสู่มดลูก ถ้าบีบไม่เข้าแสดงว่ารูของท่อผสมเทียมถูกเนื้อเยื่อของ cervix อุดอยู่   ให้ขยับเบาๆ พร้อมกับบีบขวดน้ำเชื้อไปด้วย

11.ควรกระตุ้นแม่สุกรไปด้วย เพื่อให้แม่สุกรดูดน้ำเชื้อได้ดีขึ้น    เมื่อขวดแฟบลงในระยะหนึ่ง  ควรคลายเกลียวขวด หรือถอดขวดออกมาเพื่อให้อากาศเข้าไปอีก

12.ขณะฉีดน้ำเชื้ออาจใช้มือกระตุ้นสีข้าง หรือที่ clitoris (ปุ่มกระสันต์) แต่อย่ากระตุ้นตลอดเวลาเพราะจะอักเสบ

13.เมื่อน้ำเชื้อหมด   ถอดขวดออก   ใช้หัวแม่มืออุดท่อผสมเทียมไว้ 1 – 2 นาที    รอให้น้ำเชื้อที่ค้างในท่อถูกดูดเข้าไปจนหมดจริงๆ     ถ้าเป็นท่อผสมเทียมแบบหัวโฟมให้คาไว้ 30 นาที จึงค่อยดึงออกหัวโฟมจะทำหน้าที่คล้ายเม็ดสาคู   ป้องกันน้ำเชื้อไหลกลับ

14.เมื่อน้ำเชื้อถูกดูดหมด ก็ถอดท่อผสมเทียมออกโดยหมุน ตามเข็มนาฬิกา

15.แยกขังเดี่ยวแม่สุกร ใน 21 วันแรกหลังผสมไม่ควรขังรวม

16.ล้างเครื่องมือให้สะอาด ใช้น้ำเปล่า ห้ามใช้สบู่ ผงซักฟอก หรือยาฆ่าเชื้อ เพราะอาจค้างและเป็นอันตรายต่อตัวอสุจิในการผสมครั้งต่อไป เสร็จแล้วชะล้างด้วยน้ำกลั่น นำอบแห้งหรือต้มนึ่ง ประมาณ 15 นาที

 3)การทำความสะอาดอุปกรณ์ในการผสมเทียม

อุปกรณ์ในห้องปฏิบัติการ เครื่องแก้ว เมื่อใช้เสร็จแล้วต้องล้างด้วยน้ำเปล่าและยาล้างจาน หลังจากนั้นใช้น้ำเปล่า แล้วสุดท้ายล้างด้วยน้ำกลั่น ก่อนที่จะนำไปฆ่าเชื้อด้วยการต้ม นึ่ง  ทั้งเครื่องแก้วและพลาสติกใช้เวลา 15 นาที การอบถ้าเป็นเครื่องแก้ว ใช้อุณหภูมิ 120 องศาเซลเซียส  ถ้าเป็นพลาสติกอบที่ 80 – 90 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 3 – 4 ชม. ส่วนไปเปตที่ใช้ในการหาความเข้มข้นของตัวอสุจิ หลังใช้ให้เป่าอสุจิออกจากกระเปราะ แล้วดูด อีเธอร์ เข้าไปในกระเปาะเพื่อล้างแล้วจึงเป่าออก ทำให้ไปเปตสะอาดไม่มีน้ำเกาะอยู่สามารถใช้ต่อโดยไม่ต้องอบแห้ง

อุปกรณ์ผสมเทียม (ท่อ,ขวด) หลังใช้ต้องล้างด้วยน้ำสะอาดทันที ถ้าทิ้งไว้คราบอสุจิจะแห้งเป็นคราบ ท่อผสมเทียมด้านนอกใช้ฟองน้ำถู ภายในท่อใช้น้ำสะอาดหรือน้ำฝนใส่ขวดน้ำเชื้อฉีดไล่ออก หรือใช้น้ำประปาไหลผ่านหลังจากนั้นล้างด้วยน้ำกลั่น ขวดน้ำเชื้อก็ล้างด้วยน้ำและน้ำกลั่นท่อผสมเทียมและขวดควรฆ่าเชื้อโดยการนึ่ง 15 นาที แล้วนำไปตากให้แห้งหรืออบให้แห้ง ก่อนอบต้องสลัดให้น้ำที่ค้างออกไปให้หมด

การฆ่าเชื้อโดยการอบ อบที่ 100 องศาเซลเซียส  1 ชม. ระวังละลายอาจอบที่ 70 องศาเซลเซียส นาน 12 ชม. ก็ได้ หลังจากฆ่าเชื้อแล้ว ต้องเก็บรักษาไม่ให้อุปกรณ์ผสมเทียม สัมผัสกับสิ่งปนเปื้อน ,ฝุ่นละออง

ข้อควรระวัง ก็คือ ห้ามใช้ยาฆ่าเชื้อ ,ผงซักฟอก ,แอลกอฮอล์ทำความสะอาดเครื่องมือ เพราะอาจทำให้ตัวอสุจิตาย น้ำที่ใช้ทำความสะอาด ต้องไม่มีตะกอนเช่น น้ำกรอง น้ำฝน น้ำกลั่น